Công thức 4 bước đọc hiểu Raz-Kids hiệu quả: T.R.E.E.

Khi bắt đầu khai thác Razkids, các con bước vào giai đoạn chuyển từ “biết đọc” sang “đọc để hiểu”. Từ level A, các con đã bắt đầu trả lời câu hỏi quiz cuối bài. Hôm nay, mình nhận được một loạt câu hỏi từ phụ huynh:

• “Bạn Lucy nhà e e hỏi bạn ấy kiểu chưa bắt sóng đc bảo con không hiểu, Kiểu cứ đọc từ mới thì biết là gì còn để trả lời câu hỏi là con chưa biết ạ”.
• “Mon hiện đã đọc xong Razkids level C rồi, hôm nay bắt đầu sang level D. Trả lời quiz thì thấy hầu như cũng đúng, hay đc 150 sao từ bài quiz lắm. Mà chị không nghĩ hiểu hết đâu. Có câu con chọn theo phương pháp loại trừ.”
• “QT cũng trả lời nhanh lắm, thực ra ko biết có hiểu gì không, toàn kiểu 3-4 câu đúng thôi, xong chọn lại, nãy chọn sai giờ loại trừ. Từ vựng, cấu trúc câu con không hiểu, thì làm Quiz như vậy có quá sức với con không ạ? Cách học và đọc Razkid như thế nào để hiệu quả với các bạn ý ạ?”

Từ những trăn trở không của riêng ai này, mình chia sẻ cho các bố mẹ cách đồng hành hiệu quả hơn để việc đọc Raz-Kids không chỉ là “đọc trơn” mà còn là “hiểu sâu và phản hồi thông minh”.

Từ Level B trở đi, đòi hỏi các con có kỹ năng “comprehension” – hiểu nội dung và ngữ cảnh, cần các con biết đọc + hiểu ý chính + tư duy chọn đáp án.

📌 Những vấn đề cốt lõi

1. Thiếu vốn từ vựng hoặc cấu trúc câu để hiểu toàn diện nội dung

Các bé tuy đọc được mặt chữ nhưng không hiểu nghĩa nhiều từ khóa trong câu hỏi hoặc trong bài.

2. Thiếu kỹ năng đọc hiểu (reading strategies) để hiểu ngữ cảnh và gắn kết thông tin trong truyện.

Ví dụ như: tìm ý chính; so sánh, đối chiếu thông tin; suy luận từ hình ảnh, từ ngữ quen thuộc

3. Chưa phân biệt rõ nhiệm vụ “đọc để hiểu” và “đọc để hoàn thành nhiệm vụ”

Nhiều con chỉ “đọc cho xong” hoặc “trả lời cho có”, chưa thực sự dừng lại để suy nghĩ.

4. Chưa biết lựa chọn đáp án đúng/ loại bỏ đáp án sai một cách có logic

Trả lời quiz theo “linh cảm” hoặc loại trừ ngẫu nhiên.

Phân tích các biểu hiện của 3 bạn nhỏ:

Lucy: đọc được từ nhưng không hiểu câu hỏi → thiếu từ vựng, thiếu kỹ năng phân tích câu hỏi.

Mon: trả lời đúng nhưng dùng mẹo loại trừ → có khả năng suy luận cơ bản nhưng chưa thật sự hiểu sâu nội dung.

Quốc Thiên: chọn bừa rồi sửa lại → thiếu kỹ năng đọc chậm để suy nghĩ, phản xạ nhanh nhưng nông.

GIẢI PHÁP: ÁP DỤNG CÔNG THỨC 4 BƯỚC T.R.E.E

T – Think Before Reading:  Kích hoạt tư duy trước khi đọc

Ở bước đầu tiên này, con nhìn tranh bìa, tên truyện, phân tích sơ qua chủ đề chính của truyện.

Thảo luận câu hỏi chính (Focus question) ở ngay đầu truyện, và list từ vựng trọng tâm sẽ có trong truyện (words to know).
Ví dụ:
Trang bìa: 
Tên truyện: Apple tree; 
Hình ảnh trang bìa: quả táo cắn dở, hạt táo rơi trên đất → Phỏng đoán chủ đề: Truyện viết tên là cây táo, có thể là viết về vòng đời của cây táo.
Trang kế tiếp:  
Focus Question : What is the life cycle of an apple? (Thế nào là vòng đời của một quả táo?)
Words to know (từ vựng): blooms (nở), grows (phát triển), comes (đến), sprouts (nảy mầm), cycle (chu kỳ, vòng tuần hoàn), wait (chờ đợi) → Chính là các động từ thể hiện quá trình sinh trưởng của cây táo.
Tới đây, con đã có thể đoán trước được mình sẽ được đọc về điều gì rồi. Trong quá trình đọc, con đã có 1 câu hỏi ghim sẵn: “Vòng đời của táo?” để tập trung tìm hiểu. Điều này giúp kích hoạt mục tiêu đọc có định hướng và khả năng ghi nhớ nội dung truyện, tránh việc đọc qua loa, đọc mà không để tâm đến nội dung.

R – Read with Purpose: Đọc có mục tiêu, có chiến lược

Chơi trò “Word Hunt Game” – mỗi khi con tìm thấy từ trong list từ trọng tâm ở đầu sách (words to know), con khoanh lại, hoặc chỉ cho mẹ, rồi cùng nhìn tranh để hiểu hơn nghĩa của từ đó và ngữ cảnh sử dụng.
Không đọc lướt cho hết truyện, mà dừng lại ở từng trang để hỏi con:
What is happening in this picture? (chuyện gì xảy ra trong bức tranh này thế?)
Can you tell me what this page is about? (con có thể nói mẹ nghe trang này viết về điều gì không?)
What do you think will happen next? (con nghĩ chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?)
→ Trẻ sẽ học cách kết nối ý, hiểu ngữ cảnh, ý chính thay vì chỉ nhìn chữ.

Hoặc, sau khi đọc một đoạn, hỏi con:

What happened just now? (Chuyện gì vừa mới xảy ra thế nhỉ?)

Who is this character? (Nhân vật này là ai thế con?)

→ Những câu hỏi đơn giản kiểu này giúp con diễn đạt lại bằng chính ngôn ngữ của mình, hình thành năng lực tư duy ngôn ngữ và kỹ năng kể truyện nền tảng.

E – Engage & Retell: Tương tác & kể lại

Sau khi đọc, đừng vội làm Quiz, mà hãy hỏi đáp sơ lược về nội dung truyện:  What do you like in the story? (Điều gì trong truyện mà con thấy thích?)

Can you tell me about the story in 3-5 sentences? (Con có thể kể lại tóm tắt câu chuyện trong 3-5 câu không?)

Dạy con nhận biết từ để hỏi trong câu hỏi có ý nghĩa gì: Who, What, Where, When, Why, How

Gạch chân hoặc highlight các từ khóa chính trong câu hỏi/ đáp án, sau đó nếu con chưa hiểu hoặc chưa nhớ, cùng con lật giở lại trang có chứa từ khóa đó để đọc lại và tìm thông tin.
Dừng lại giải nghĩa những câu hỏi khó, ví dụ:“What is the story mostly about?” → câu này khó cho trẻ, cần luyện quen bằng tranh và từ khoá chính.
Mẹ có thể dịch từng câu hỏi sang tiếng Việt rồi giải thích cho con hiểu nôm na ý, gợi ý cách suy nghĩ trả lời bằng tiếng Anh. Không cần thiết phải dịch chính xác từng từ sang tiếng Anh cho con, tránh cho con tư duy bị động / tư duy gián tiếp qua tiếng Việt.

E - Examine & Reflect: Kiểm tra & Rút kinh nghiệm

Nếu con đúng hết, không quên khen ngợi con ngay.

Nếu số câu con sai >20%, mẹ có thể hẹn con một hôm gần nhất cùng đọc lại (và làm lại quiz) nhé!
Những câu con sai, mẹ khuyến khích con lật giở lại truyện để tìm lại ý có trong bài, và chọn lại đáp án, thay vì tick ngay vào 1 đáp án khác khi chưa hiểu rõ.
Tổng hợp nhanh nguyên nhân sai khi làm quiz →do con hiểu nhầm câu hỏi, thiếu từ vựng, đọc lướt quá nhanh... để rút kinh nghiệm cho bài sau.